Zorgzaamheid
Uit: Tips en Weetjes over trainingsacteren 27
Ik werk regelmatig in de zorg mee aan trainingen, waaronder communicatie, verzuimregulatie, agressie, psychiatrische ziektebeelden enz.
Wat me altijd weer opvalt als in ik een zorginstelling kom, is dat het woord "zorg" zo goed past. Er wordt voor patienten, clienten, collega's en meer gezorgd. Dat lijkt logisch, maar het contrast met andersoortige bedrijven valt wel op. Na de training worden servies en afval opgeruimd, zodat de medewerker die dat moet afhandelen er sneller mee klaar is. De bereidheid om in te vallen als een collega niet kan is vaak groot, omdat je weet dat mensen dan ook voor jou klaar staan. Zeker in deze tijd staan mensen klaar voor elkaar.
Er is ook veel coulance als het niet goed met iemand gaat. Begrip en troost zijn geen onbekende begrippen. Mensen vinden het vreselijk als ze niet genoeg tijd kunnen maken voor een praatje, als de procedures en protocollen hen daarin belemmeren. Je bent in de zorg gaan werken omdat je wilt zorgen, maar alle zaken er om heen maken dat het werkelijke zorgaspect waarom je begonnen bent soms te ver naar de achtergrond is gedrongen.
Wil je me helpen?
Als een collega ziek is, of een patient langer aandacht nodig heeft, wordt met liefde het werk opgevangen. Iedereen heeft ook veel begrip voor de noodzaak en onuitgesproken leeft er de verwachting dat anderen dat in voorkomende gevallen ook voor jou doen. Vaak is dat terecht. Een medewerker, op de toppen van de tenen lopend, wordt geholpen om het zo vol te kunnen houden. En zo sluipt er langzaam in dat steeds meer mensen op de toppen van hun tenen gaan lopen. Je weet ook dat iemand niet zomaar om hulp vraagt, omdat iedereen ziet hoe druk iedereen het heeft. Dus als iemand je vraagt om voor deze ene keer te helpen, dan zeg je geen nee.
Zo wordt goed voor elkaar gezorgd.
In improvisatietheater zeggen ze: Laat de ander schitteren. Dat is vergelijkbaar met "zorg voor de ander". De verwachting is dat als iedereen dat doet, dat er ook altijd iemand is die jou laat schitteren, die voor jou zorgt. Een prachtig principe. Maar hoe weerbarstig is de praktijk als het om de zorg gaat?
Ik kan je helpen als ik goed ben voor mezelf
Zorgen voor de ander is goed. Wachten tot de ander vervolgen ook voor jou zorgt? Daar heb ik mijn twijfels over. Niet dat anderen dat niet willen, daar geloof ik wel in. Maar ik geloof heilig in voor jezelf zorgen. Pas als je goed voor jezelf zorgt kan je met oog voor de anderen zien wat jij voor die ander kunt betekenen. Als je niet voor jezelf zorgt is het zorgen voor anderen bijna per definitie gelijk aan jezelf tekort doen. Dan bestaat het risico dat je harder loopt voor anderen, zo hard dat je jezelf voorbij loopt. En pas op dat moment heb jij de hulpvraag, maar is dat dan niet te laat? Zou het kunnen dat je in elke sector, maar ik link het vooral aan de zorg, als stellingname kunt nemen dat je alleen goed voor een ander kunt zijn als je eerst goed bent voor jezelf? Goed zijn voor jezelf houdt ook in je grenzen kennen en bewaken, werken vanuit waar je kwaliteiten liggen, jezelf ontplooien, plezier houden. Als je goed bent voor jezelf gaat daar je aandacht naar uit. Als je dat genoeg aandacht blijft geven, hou je ruimte, tijd en energie over om te investeren in anderen. Ik denk dan wel: check of die ander ook goed is voor zichzelf, anders wordt je een bodemloze put, en dat zou weer ten koste van jezelf gaan. Dat lijkt me niet de bedoeling.
In trainingen is dit vaak de spiegel die ik als acteur voorhou. Niet met dezelfde woorden. Mijn focus is op bewust maken. Bewust van wat je doet, en van wat het effect is van wat je doet, op jezelf, de ander, je omgeving. En als je bewust bent, dan kan je keuzes maken die bij je passen. Dat noem ik goed voor jezelf zorgen. Ik vind het heel gaaf dat ik mag helpen bij die bewustwording.
Wat een mooi vak, toch?